Środki dydaktyczne (Kupisiewicz)

„Środki dydaktyczne- przedmioty, które, dostarczają uczniom określonych bodźców zmysłowych oddziałujących na ich wzrok, słuch, dotyk itd., ułatwiają im bezpośrednie i pośrednie poznawanie rzeczywistości.”

Funkcje:

·         Poznawcza – służą bezpośredniemu poznawaniu określonych fragmentów rzeczywistości

·         Kształcąca – narzędzie rozwijania zdolności poznawczych oraz uczuć i woli dzieci i młodzieży

·         Dydaktyczna – źródło zdobywanych wiadomości i umiejętności, ułatwiają utrwalanie przerobionego materiału, weryfikacje hipotez, sprawdzanie stopnia opanowanie wiedzy

Podział ten, nie jest podziałem rozłącznym. Wymienione wyżej funkcje łączą się ze sobą i wzajemnie uzupełniają.

Na środki dydaktyczne składają się również:

·         Pomoce naukowe (przedmioty, którymi posługuje się nauczyciel, by skuteczniej realizować cele i zadania kształcenia)

·         Indywidualne wyposażenie uczniów (podręczniki, zeszyty do ćwiczeń, przybory itp.

·         Urządzenia sportowe, działki botaniczne itp.

Podział środków dydaktycznych:

·         Wzrokowe (przedmioty naturalne, maszyny, narzędzia, preparaty, modele, obrazy ruchome i nieruchome, schematy, symbole, diagramy, mapy itp.)

-          Umożliwiają uczniom nabycie wyobrażeń adekwatnych do rzeczywistości, co wpływa pozytywnie na proces kształtowania pojęć

-          Jeśli nauczyciel nie dysponuje naturalnymi okazami może stosować środki zastępcze (modele, mapy, schematy, diagramy). Pozwalają one przedstawić obraz
w pomniejszeniu, powiększeniu, przekroju, podkreślić zależności przyczynowo- skutkowe, funkcjonalne.

·         Słuchowe (płyty, taśmy wraz z urządzeniami umożliwiającymi posługiwanie się nimi, radio, instrumenty muzyczne)

-          Niezastąpiona pomoc w nauce wielu przedmiotów, a zwłaszcza języków obcych czy muzyki

·         Wzrokowo- słuchowe (telewizja, filmy dźwiękowe)

-          Przedstawiają określone przedmioty, procesy, zjawiska, wydarzenia i procesy
w postaci wyraźnych, powtarzalnych dowolną ilość razy sekwencji obrazów)

-          Ukazują ruch

-          Wykorzystują dźwięk naturalny, jak i narrację

-          Eksponują za pomocą obrazu i dźwięku zagadnienia, których ukazanie uczniom
w inny sposób byłby utrudnione lub wręcz niemożliwe

·         Częściowo automatyzujące proces nauczania- uczenia się (podręczniki programowane, maszyny dydaktyczne, laboratoria językowe)