HERBART

HERBART – DYDAKTYKA TRADYCYJNA

motto: Kiedy wszyscy milczą a mówi tylko jedna osoba to mamy do czynienia z nauczaniem.

Jan Fryderyk Herbart (1776-1841) – niemiecki filozof, psycholog i pedagog. Studiował prawo i filozofię. Uczył się u Fichtego, widoczny jest wpływ na niego: Kanta, Leibniza i Pestalozziego (znał go osobiście).  Interesował się filozofią, matematyką i muzyką.  Jego dzieła to: Pedagogika ogólna wyprowadzona z celu wychowania oraz Wykłady pedagogiczne w zarysie. Stworzył teorię nauczania, pedagogika przestaje być sztuką jest już nauką. Twórca nauczania wychowującego.

Herbartowski system kształcenia

           

                             

                                     Etyka                                             Psychologia

Etyka (filozofia praktyczna)

Cel wychowania: cnota (siła moralnego charakteru)

5 idei moralnych (= cel wychowania)

i.                    wolności wewnętrznej

i.                    doskonałości

i.                    życzliwości

i.                    prawa

i.                    słuszności

Psychologia*

Reale – byty proste, stoją ponad światem dostępnych nam doświadczeń i stanowią prawdziwą rzeczywistość

Wyobrażenia – podstawowe i pierwsze fakty psychiczne. Powstają wskutek zderzenia duszy
z realami

Masy wyobrażeniowe – efekt splatania i stapiania się wyobrażeń

Apercepcja -  proces dzięki któremu nowe treści są przyswajane poprzez stare

Mechanika umysłu = statyka wyobrażeń + dynamika wyobrażeń

Brak dziedzicznych i nabytych cech psychicznych

UWAGA

                                                      Dowolna                Mimowolna

                                        zależy od zamiaru              wiąże się z pojawieniem zainteresowania

Cztery stopnie formalne Herbarta:

Jasność

Kojarzenie

System

Metoda

JASNOŚĆ nauczyciel prezentuje szczegółowe dane uczniowi	ZGŁĘBIANIE SPOCZYWAJĄCE pierwszy kontakt ucznia z nowym materiałem, uchwycenie szczegółów
KOJARZENIE nauczyciel prowadzi swobodną rozmowę lub uczeń powtarza mechanicznie (powiąznie starego materiału z nowym)	ZGŁĘBIANIE POSTĘPUJĄCE umysł wędruje pomiędzy: wiem – nie wiem, uczeń ogarnia uwagą większą liczbę szczegółów
SYSTEM nauczyciel dąży do usystematyzowania wiedzy poprzez uwydatnienie głównych myśli	OGARNIANIE SPOCZYWAJĄCE apercepcja, operowanie pojęciami, tworzy się wzbogacona masa wyobrażeniowa
METODA nauczyciel zadaje uczniom prace, w których sprawdza czy uczeń przyswoił nowe wiadomości	OGARNIANIE POSTĘPUJĄCE odrabianie zadań, wykonywanie własnych prac i poprawianie ich – ma doprowadzić uczniów do wprawy w metodycznym myśleniu

Stopnie formalne Herbarta dotyczą także samego toku lekcji. Nie mogą ulegać zmianie, zawsze są przeprowadzane po kolei, nie można cofnąć się do poprzedniego stopnia. Wynikają kolejno z siebie.

Cechy systemu dydaktycznego Herbarta:

·         Formalizm

·         Rygoryzm

·         Karność

·         Autorytaryzm

·         Intelektualizm

System Herbart ukształtował tzw. szkołę tradycyjną w Europie XIX wieku. Szkołę  tę cechuje schematyzm, określany mianem pedagogizmu (S. Hessen).

*Herbartyści

Rein, Ziller (modyfikacja stopni formalnych)

·         Przygotowanie do przyswojenia nowych wiadomości, sprawdzenie co już uczniowie wiedzą

·         Podanie nowych informacji

·         Powiązanie starych informacji z nowymi

·         Zebranie i utrwalenie pozyskanych wiadomości

·         Zastosowanie wiedzy w praktyce, najczęściej poprzez pracę domową

---

* Założenia psychologii Herbarta nie wytrzymują krytyki ze strony współczesnej psychologii.